خارش نوک بینی ممکن است یکی از اختلالات ناراحت‌کننده باشد. در برخی موارد، خارش نوک بینی به قدری زیاد می‌شود که ممکن است برای برخی از افراد اذیت‌کننده باشد. اما دلیل آن چیست و چه عواملی باعث بروز آن می‌شود؟ آیا این یک واکنش آلرژیک است؟ در این مقاله به صورت کامل به این موضوع می‌پردازیم. و به هر آنچه باید در خصوص علت‌های آن بدانید، خواهیم پرداخت.
عواملی که باعث خارش نوک بینی می شود؟
عوامل متعددی وجود دارد که ممکن است باعث ایجاد این علامت در افراد شود. بنابراین علت اصلی ایجاد آن باید با توجه به علائم و موارد دیگر بررسی شود. به عنوان مثال خارش بینی بعد از عمل به دلیل بهبود زخم ها است. از جمله عواملی که موجب این موضوع می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
آلرژی (فصلی یا محیطی)
آلرژی یکی از رایج‌ترین دلایل خارش نوک بینی است. مواد حساسیت‌زا مانند گرده گیاهان علی الخصوص در فصل بهار، قارچ‌ها، موی حیوانات، یا حتی برخی غذاها می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تحریک کرده و باعث آزاد شدن هیستامین شوند. هیستامین ماده‌ای است که منجر به خارش، عطسه، آبریزش بینی و قرمزی پوست می‌شود. در افراد دارای آلرژی فصلی، خارش نوک بینی معمولاً همزمان با سایر علائم مانند آبریزش چشم یا عطسه بروز می‌کند.
خشکی پوست
خشکی پوست نوک بینی می‌تواند نتیجه‌ی قرار گرفتن در معرض هوای سرد، باد شدید، یا شست‌وشوی بیش از حد صورت باشد. وقتی پوست رطوبت طبیعی خود را از دست می‌دهد، لایه محافظ آن تضعیف می‌شود و عصب‌های سطحی پوست تحریک‌پذیرتر می‌شوند که نتیجه آن خارش، ترک‌خوردگی و پوسته‌پوسته شدن است. این نوع خارش معمولاً با استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده و جلوگیری از تماس با آب داغ بهبود می‌یابد.
تحریک توسط گرد و غبار یا آلودگی هوا
ذرات گرد و غبار، دود، یا آلودگی هوا می‌توانند غشاهای مخاطی بینی را تحریک کنند. وقتی این ذرات وارد مجاری بینی می‌شوند، بدن به صورت طبیعی تلاش می‌کند آن‌ها را دفع کند، که این فرایند ممکن است با خارش، عطسه و حتی التهاب همراه باشد. در افرادی که در شهرهای آلوده زندگی می‌کنند یا در محیط‌های پر گرد و غبار فعالیت دارند، این نوع خارش شایع‌تر است.
تماس با مواد شیمیایی یا شوینده‌ها
مواد شیمیایی موجود در شوینده‌ها، لوازم آرایشی، یا حتی ضدعفونی‌کننده‌ها ممکن است باعث تحریک یا حساسیت پوست نوک بینی شوند. به‌ویژه اگر پوست حساس یا سابقه آلرژی پوستی داشته باشید، تماس مستقیم یا حتی غیرمستقیم با این مواد می‌تواند منجر به خارش، قرمزی یا التهاب شود. استفاده از محصولات ملایم و بدون عطر در ناحیه صورت و دستکش هنگام استفاده از مواد شیمیایی می‌تواند کمک‌کننده باشد.
نیش حشرات
نیش یا گزش حشرات مانند پشه یا مایت می‌تواند باعث واکنش موضعی روی پوست نوک بینی شود. سیستم ایمنی بدن برای مقابله با بزاق حشره، هیستامین آزاد می‌کند و این واکنش باعث خارش، تورم و حتی قرمزی در ناحیه نیش می‌شود. اگر خارش پس از حضور در فضای باز یا شب‌هنگام در مناطق گرمسیر ایجاد شده باشد، نیش حشرات می‌تواند یکی از علل احتمالی باشد.
عفونت‌های پوستی
عفونت‌های باکتریایی یا قارچی در ناحیه بینی می‌توانند منجر به خارش، قرمزی، و گاهی تورم یا زخم سطحی شوند. یکی از رایج‌ترین موارد، فولیکولیت است که در اثر التهاب فولیکول‌های مو ایجاد می‌شود. همچنین تب‌خال یا زرد زخم نیز می‌تواند پوست اطراف یا روی بینی را درگیر کرده و باعث خارش شود. درمان این موارد معمولاً نیاز به داروهای ضدعفونی یا آنتی‌بیوتیک موضعی یا خوراکی دارد.
مشکلات عصبی (مانند نورالژی)
گاهی اوقات خارش نوک بینی ناشی از اختلالات عصبی، مانند نوروپاتی یا نورالژی است. در این حالت، اعصاب ناحیه بینی دچار تحریک یا آسیب می‌شوند و بدون وجود عامل خارجی، فرد احساس خارش یا سوزش دارد. این نوع خارش معمولاً مداوم و بدون پاسخ به درمان‌های پوستی است و ممکن است نیاز به بررسی تخصصی توسط نورولوژیست داشته باشد.
مصرف برخی داروها
برخی داروها می‌توانند عوارضی مانند خشکی پوست یا واکنش‌های آلرژیک پوستی ایجاد کنند. آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضدافسردگی، و داروهای فشار خون از جمله داروهایی هستند که ممکن است باعث خارش بینی یا پوست صورت شوند. اگر خارش پس از شروع یک داروی خاص آغاز شده، بررسی تداخل دارویی یا عوارض جانبی توسط پزشک ضروری است.
بیماری‌های پوستی مانند اگزما یا پسوریازیس
اگزما و پسوریازیس از جمله بیماری‌های مزمن پوستی هستند که می‌توانند ناحیه بینی را نیز درگیر کنند. اگزما معمولاً با خارش شدید، قرمزی و خشکی همراه است، در حالی‌که پسوریازیس ممکن است باعث ضخیم‌شدگی و پوسته‌ریزی پوست شود. درمان این بیماری‌ها شامل استفاده از داروهای موضعی ضدالتهاب و مرطوب‌کننده‌های تخصصی است و در موارد شدید، داروهای خوراکی یا تزریقی نیز تجویز می‌شود.
آیا مواد مخدر باعث خارش نوک بینی می شود؟
در پاسخ به این سوال لازم است بگوییم بله، مصرف برخی مواد مخدر می‌تواند باعث خارش نوک بینی شود. هروئین، کوکائین و حتی برخی داروهای مخدر تجویزی مانند مورفین یا کدئین ممکن است با تحریک آزادسازی هیستامین در بدن، باعث ایجاد احساس خارش در نقاط مختلف از جمله نوک بینی شوند. به‌ویژه در مورد مصرف استنشاقی مانند کوکائین، تحریک مستقیم بافت‌های بینی می‌تواند منجر به خارش، التهاب، خشکی و حتی آسیب‌های جدی‌تری در مخاط بینی شود. علاوه بر این، مصرف مکرر این مواد ممکن است باعث تحریک عصبی یا بروز واکنش‌های آلرژیک پوستی شود که خارش را تشدید می‌کند. در موارد وابستگی مزمن، خارش ممکن است به یک احساس ذهنی و وسواسی تبدیل شود که ارتباطی با عامل فیزیکی مشخصی ندارد.
درمان خارش نوک بینی
در جدول زیر روش های درمانی و طول دوره درمان را برایتان ذکر کردیم.
| روش درمان | چه زمانی استفاده شود؟ | مدت زمان اثرگذاری |
| کرم مرطوب‌کننده مخصوص بینی | در صورت خشکی یا پوسته‌پوسته شدن نوک بینی | ۳ تا ۷ روز |
| آنتی‌هیستامین خوراکی یا موضعی | هنگام بروز خارش به دلیل آلرژی فصلی یا محیطی | از چند ساعت تا ۱ هفته |
| سرم شست‌وشوی بینی | اگر خارش به دلیل گرد و غبار، آلودگی یا مواد محرک باشد | ۱ تا ۲ هفته به‌صورت روزانه |
| پرهیز از تماس با شوینده‌ها و مواد شیمیایی | اگر بعد از تماس با مواد پاک‌کننده یا عطریات دچار خارش می‌شوید | در صورت پرهیز، ۲ تا ۳ روز |
| پماد ضدالتهاب یا کرم حاوی هیدروکورتیزون | در صورت خارش ناشی از اگزما، التهاب یا بیماری‌های پوستی | ۵ تا ۱۰ روز |
| درمان‌های آرام‌سازی و مدیریت استرس | اگر خارش هنگام اضطراب یا عصبانیت تشدید می‌شود | به تدریج، طی چند هفته |
| مراجعه به پزشک متخصص | در صورت مزمن بودن خارش، همراه با زخم یا بدون پاسخ به درمان‌های خانگی | بسته به تشخیص پزشک |
در نهایت بدانید
خارش نوک بینی شاید در نگاه اول یک مشکل ساده و بی‌اهمیت به نظر برسد، اما وقتی آرامش روزمره‌تان را مختل کند، به یکی از آزاردهنده‌ترین حس‌های دنیا تبدیل می‌شود. گاهی پشت این خارش، پیامی پنهان از بدن وجود دارد؛ از یک حساسیت ساده گرفته تا واکنشی عصبی یا بیماری پوستی. اگر نوک بینی‌تان مدام می‌خارد، وقت آن است که کمی بیشتر به صدای بدن‌تان گوش دهید و علت و روش‌های درمان را دریابید.
