گرفتگی و یا کیپ شدن گوش یک موضوع آزاردهنده است که همه ما در زندگی حداقل یک بار آن را تجربه کردهایم. کیپ شدن گوش ممکن است علاوه بر گرفتگی، علائم دیگری نیز ایجاد کند و همچنین ممکن است باعث ایجاد اختلال در زندگی روزمره شود، چرا که بر شنوایی نیز تأثیر میگذارد. در این مقاله ما به مهمترین روشهای درمان خانگی و درمانهای پزشکی اشاره میکنیم و هر آنچه باید بدانید را به شما خواهیم گفت.
علائم گرفتگی و کیپ شدن گوش چیست؟
گرفتگی یا کیپ شدن گوش اغلب احساس آزاردهندهای ایجاد میکند که میتواند. این حالت علائم متعددی دارد که گاهی با مشکلات جدیتر اشتباه گرفته میشود. ازجمله علائم آن شامل موارد زیر است:
- کاهش شنوایی شایعترین علامت است. صداها مانند زمانی که زیر آب هستید، خفه و مبهم شنیده میشوند.
- احساس پری یا فشار در گوش بدون اینکه واقعاً چیزی درون آن باشد.
- هنگام بلع، خمیازه یا حرکت فک، ممکن است صداهایی مثل ترک خوردن یا کلیک کردن در گوش بشنوید.
- سرگیجه یا مشکلات تعادل ازدیگر علائم آن است.
- گاهی بهدلیل فشار یا التهاب، گوش دچار درد خفیف تا شدید میشود.
- شنیدن صدای زنگ یا سوت کشیدن گوش که معمولاً در سکوت بیشتر احساس میشود.
اگر این علائم بیش از چند روز ادامه داشت یا شدت یافت، بهتر است برای بررسی دقیقتر به پزشک مراجعه شود.
علت های کیپ شدن و گرفتگی گوش
برای پاسخ به این پرسش که علتهای کیپ شدن و گرفتگی گوش چیست؟، ابتدا باید بدانیم که احساس گرفتگی گوش معمولاً به دلیل اختلال در عملکرد شیپور استاش (لولهای که گوش میانی را به پشت حلق وصل میکند) ایجاد میشود. این لوله نقش مهمی در تعادل فشار هوا بین گوش داخلی و محیط بیرونی دارد. زمانی که این بخش به درستی عمل نکند، فشار درون گوش تغییر کرده و باعث احساس کیپ شدن یا گرفتگی میشود. حال به مهمترین علتهای این مشکل اشاره میکنیم:
- سرماخوردگی و عفونت ویروسی بینی: از رایجترین دلایل است. گرفتگی بینی ناشی از ویروس میتواند عملکرد شیپور استاش را مختل کند.
- عفونت گوش میانی: تجمع چرک در گوش میانی، شنوایی را کاهش داده و احساس گرفتگی ایجاد میکند.
- باقی ماندن مایع در گوش میانی پس از عفونت: حتی پس از بهبودی، ممکن است مایع در گوش باقی بماند و باعث صداهای تقتق یا ترکیدن در گوش شود.
- فین کردن شدید: تخلیه شدید بینی میتواند باعث انتقال ترشحات به داخل لوله گوش و ایجاد انسداد شود. (درباره تکان خوردن مایع گوش بدانید)
- رینیت آلرژیک (تب یونجه): واکنشهای آلرژیک مثل عطسه، آبریزش و گرفتگی بینی میتوانند باعث اختلال در تهویه گوش شوند.
- تغییرات فشار هوا (مثلاً در هواپیما یا کوهستان): تغییر ناگهانی فشار، بهویژه هنگام فرود هواپیما یا رانندگی در ارتفاعات، میتواند باعث احساس کیپ شدن گوش شود.
روش های خانگی درمان گرفتگی و کیپ شدن گوش
برای درمان گرفتگی گوش در خانه، روشهای سادهای وجود دارد که میتواند در اکثر موارد بدون نیاز به مراجعه فوری به پزشک، به باز شدن لولههای گوش کمک کند. با استفاده از روشهای زیر میتوانید این گرفتگی را تسکین دهید:
جویدن آدامس
خوردن مایعات یا جویدن آدامس باعث تحریک عضلات حلق و کمک به باز شدن شیپور استاش میشود. مخصوصاً اگر هنگام بستن بینی این کار انجام شود، میتواند خلأ ایجاد شده در بینی را کاهش داده و فشار گوش میانی را تنظیم کند.
استفاده از اسپری ضد احتقان بینی
اگر روشهای طبیعی مثل بلعیدن مؤثر نبود، میتوان از اسپری ضد احتقان بینی استفاده کرد. این اسپری تورم مخاط بینی را کاهش داده و راه لوله گوش را باز میکند. توجه داشته باشید که نباید بیش از سه روز متوالی استفاده شود، چون میتواند اثر معکوس بگذارد.
مصرف داروهای ضد احتقان خوراکی
قرصهای ضد احتقان نیز میتوانند فشار داخل گوش را کاهش دهند. این داروها گرفتگی بینی و به تبع آن گوش را باز میکنند. البته ممکن است برخی افراد با عوارضی مثل عصبی شدن یا سرگیجه مواجه شوند.
استفاده از داروهای ضد آلرژی (آنتیهیستامینها)
اگر گرفتگی گوش ناشی از آلرژی باشد، مصرف داروهای آنتیهیستامین میتواند مؤثر باشد. این داروها با کاهش التهاب مخاط بینی و راه گوش، فشار را متعادل میکنند.
استفاده از روش هایی برای جلوگیری از گرفتگی گوش
هنگام پرواز، مخصوصاً هنگام فرود، بیشتر بلعیدن، جویدن آدامس یا خمیازه کشیدن میتواند از گرفتگی گوش جلوگیری کند. استفاده از پستانک یا مایعات در کودکان و آدامس در بزرگترها هنگام پایین آمدن هواپیما توصیه میشود.
در برحی موارد جرم گوش نیز موجب گرفتگی می شود. با رعایت این توصیهها معمولاً گرفتگی گوش در کمتر از ۴۸ ساعت برطرف میشود. در صورتی که این وضعیت ادامه داشت یا با درد و تب همراه بود، لازم است با پزشک مشورت شود.
آیا گرفتگی گوش نیاز به جراحی دارد؟
در بیشتر موارد، گرفتگی گوش نیاز به جراحی ندارد و با درمانهای خانگی یا دارویی برطرف میشود. اما اگر اختلال عملکرد شیپور استاش (ETD) مزمن و مقاوم به درمان باشد، ممکن است مداخله جراحی ضرورت پیدا کند. هدف از جراحی، بهبود کیپ شدن گوش میانی و کاهش علائمی مانند کاهش شنوایی و احساس فشار در گوش است. روشهای جراحی شامل میرینگوتومی (ایجاد برش کوچک روی پرده گوش برای تخلیه مایع)، قرار دادن لولههای تهویه در پرده گوش، و توبوپلاستی شیپور استاش (گشاد کردن شیپور با استفاده از بالون از طریق بینی) است. این روشها معمولاً در شرایط خاص و تحت نظر متخصص گوش و حلق و بینی انجام میشوند.
سخن آخر
گرفتگی گوش، بهویژه در صورت مزمن شدن، ممکن است از یک ناراحتی ساده به مشکلی جدیتر تبدیل شود. هرچند بیشتر موارد با درمانهای غیرجراحی کنترل میشوند، اما در برخی شرایط خاص، جراحی میتواند راهحلی مؤثر و بلندمدت باشد. انتخاب روش درمان به شدت علائم، علت اصلی و پاسخ بدن به درمانهای اولیه بستگی دارد. مشورت با پزشک متخصص و پیگیری منظم، بهترین راه برای پیشگیری از آسیبهای بلندمدت و حفظ سلامت شنوایی است. توجه به درمان زودهنگام، کلید پیشگیری از مداخلات تهاجمی در آینده خواهد بود.